Emotionele Jeuk

Hoe om te gaan met irritatie?

Stel: je zit in in een stiltecoupé, omdat je nog wat werk wil doen en een drietal zit te praten. Ga je er iets van zeggen? Je vreest de reactie, sluit je af, probeert je te concentreren en vreet intussen jezelf op. Irritatie.

Wat is irritatie eigenlijk? Een ander doet iets, wat jij onprettig vindt en dan ontstaat dat vervelende gevoel. Emotionele jeuk! Het is een signaal dat een behoefte van jou in de knel zit, in dit geval: rust. Het probleem van irritatie is: het krijgt jou te pakken! Het kan je echt overnemen, heel vervelend. En vanuit die emotionele jeuk reageer je dikwijls zo fel, dat het wrijving oplevert: de ander voelt de lading en schiet in de verdediging. Dus het is maar beter om helemaal niet geïrriteerd te raken. Hoe dan?

Eerst: volgens mij is irritatie een onuitgesproken ‘nee’, waarmee je jezelf dwarszit. Iemand doet iets wat jij niet wil, wat niet aansluit bij jouw behoefte van dat moment. Je spreekt jezelf dan niet -of te laat- uit. Dus het is zaak je uit te spreken, voordat de emotie zich in je systeem -lichaam- heeft kunnen verspreiden. Waakzaam zijn op de eerste signalen en meteen vriendelijk iets zeggen: ‘Jullie hebben het misschien niet gezien, maar dit is een stiltecoupé, en ik zit hier om wat werk te doen. Dus kunnen jullie, als je wil praten, een andere plek zoeken?’

Het zijn feitelijk momenten waarop over jouw grens wordt gelopen. Er is geen afstemming, er wordt je niet gevraagd: ‘Vindt je het goed dat wij even een gesprek voeren in deze stiltecoupé?’ Had best gekund dat de hele coupé vol zit met mensen die het niks kan schelen. Ik zit er ook wel eens zomaar, en dan kan het lastig zijn dat ik niet even een telefoontje kan doen. Dus wellicht had de hele coupé gezegd: ‘Nee, hoor, klets maar!’ Maar als er zonder afstemming over jouw grens wordt gegaan, ontstaat er een natuurlijke drang om die grens te beschermen, dus weer: jij voelt een ‘nee’, een grens, wat een teken is van een beknelde behoefte. Dus voor jouw behoefte opkomen is 1!

Je moet dan wel goed gehumeurd zijn om het tijdig op te vangen. Dat lukt de ene dag beter dan de andere. Soms voel ik me niet zo goed en laat ik het maar. En als je je wel goed voelt en voor jezelf opkomt, moet je het geluk hebben dat mensen rekening met je wíllen houden. Ik heb ook wel eens in de stiltecoupé teruggekregen: ‘Ik praat waar ik wil en hoe hard ik wil!’ Toen ben ik maar ergens anders gaan zitten, in een coupé waar iedereen praatte, of waar ik dat in ieder geval kon verwachten.

Dat is irritatie ook: je verwacht dat mensen jouw grens respecteren. In een stiltecoupé mag je dat verwachten, daar is een regel gesteld, maar in het dagelijks leven zijn er veel momenten waarop we gedrag verwachten, zonder dat er duidelijke regels voor zijn. Onze verwachtingen en normen veroorzaken heel wat irritatie. Dus dit voorkomen is jouw normen onder de loep nemen en niet in ‘moeten’ aan anderen opleggen. Of erover afstemmen. En je kunt altijd nog ergens anders gaan zitten ;).