Hoe zeg je makkelijker ‘nee’?

‘Nee’-zeggen is duidelijk maken waar je ‘ja’ tegen zegt

Waarom hebben vrouwen een hoger ziekteverzuim dan mannen? Onder andere omdat ze veel lagergeschoold werk doen, en altijd voor iedereen klaar willen staan, zonder klagen.

Van de week gaf ik een training op basis van Verbindende Communicatie aan verplegenden / verzorgenden in assertiviteit: ”Nee’-zeggen is duidelijk maken waar je ‘ja’ tegen zegt.’ Achter iedere ‘nee’ schuilt een ‘ja’ tegen iets anders; als je die ‘ja’ laat weten is het voor anderen niet alleen makkelijker te horen en te accepteren, je bent ook duidelijker tegen jezelf in wat je nodig hebt.

Dus: ‘Ik begrijp dat u wilt dat ik nog even bij u blijf zitten? Dat zou ik graag doen, u wil nog wat gezelschap, begrijp ik. De volgende cliënt zit echter te wachten en die wil ik niet teleurstellen. Helaas is mijn tijdschema krap. Kunt u iemand bellen misschien om een praatje te maken?’

Het waren in deze training overwegend vrouwen die hun werk met liefde doen en moeite hebben met ‘nee’ zeggen, tegen cliënten en zeker ook tegen artsen of leidinggevenden, om vele redenen: niemand teleurstellen, klaarstaan voor de ander, maar ook angst dat de ander gekwetst zal zijn, boos zal worden, of angst dat je erop afgerekend wordt. Deze vrouwen en enkele man hebben op hun positie weinig tot geen macht. Burn-out ligt op de loer.

Dus stap 1 is: het besef dat je je werk graag goed wil doen, je wil graag bijdragen, wat heb jij dan nodig om in je goede spoor te blijven? Wat gebeurt er als je daar uitraakt: word je kortaf, geïrriteerd, nerveus… Dus herken de signalen dat je aan jezelf voorbij gaat. Wees er dagelijks op alert om in je goede spoor te blijven. Wat betekent dat concreet?

Jegens meerderen kan je duidelijk maken waar je ‘ja’ tegen zegt: om je werk goed te kunnen blijven doen, is het belangrijk tijdig en voldoende te pauzeren, je aan je werkschema te houden, geen taken op je te nemen die niet op jouw bordje horen.

Jegens cliënten kan je duidelijk maken waar je ‘ja’ tegen zegt: er zit een andere cliënt te wachten, je wil aan je verantwoordelijkheden voldoen, je hebt tijd voor je privéleven nodig, of dit verzoek hoort niet op jouw bordje.

En dat alles met begrip voor wat de ander nodig heeft. Dus je kan aangeven dat je snapt dat die mevrouw graag nog wat gezelschap wil en zich alleen voelt; dat betekent nog niet dat jij het moet oplossen. Die erkenning voor hun behoeftes is voor mensen vaak al een enorme opluchting. Ook begrip voor een leidinggevende die onder druk staat om roosters volgepland te krijgen en daardoor wellicht gestrest probeert je op je gemoed te werken om toch een extra dienst te draaien… Begrip hebben daarvoor, zie de mens in de leidinggevende (voor velen heel moeilijk!), maar dat betekent nog niet dat jij het probleem moet oplossen. Nogmaals: waar het om gaat is dat jij je werk zo lang mogelijk zo goed mogelijk wil doen (‘ja’) en dus zijn er hele redelijke grenzen aan wat je kan doen.

Mooie training, mooi werk. Ze waren er heel blij mee. Alleen zou ik nu graag ook de leidinggevenden willen trainen. Ik heb het voorgesteld, maar ja… Die zijn tot nu toe goed in ‘nee’-zeggen. Dat vind ik echt heel jammer, want zo is de kans op echte gelijkwaardigheid minder. En ik gun deze vrouwen en enkele man precies dat: gelijkwaardigheid.