Ik kreeg de volgende casus voorgelegd:
‘Ik en mijn dochter kijken naar het corona-nieuws. Er komt een begrip voorbij dat we allebei niet kennen. Ik luister verder, dochter begint op de telefoon te zoeken. Leest daarna hardop, dwars door het tv-interview heen, de betekenis van het woord voor. Ik reageer direct geïrriteerd: ‘Hé hallo! Zo kan ik toch niks en niemand verstaan!’ Dochter ook geïrriteerd en gefrustreerd.’
De vraag is: Hoe had dat dit op een verbindende manier gekund?
De kern van mijn antwoord is: neem verantwoordelijkheid voor wat er in jou omgaat en ga uit van de goede intentie van de ander…
Als je je bewust bent van het feit dat alles wat in jou omgaat gebaseerd is op fundamentele en terechte behoeften en dat jouw dochter ook handelt vanuit terecht behoeften, dan kan je altijd vriendelijk reageren. Hef tijdens het nieuws, zodra je merkt dat ze iets wil zeggen, je hand op en zeg vriendelijk: ‘Wacht heel even!’ Kinderen (mensen in het algemeen) zijn uiteindelijk gevoeliger voor de manier waarop iets gezegd wordt, dan wat er precies gezegd wordt. Geen zieltje beschadigd!
Maar voordat je deze positieve toon en duidelijke grens kan opbrengen, is het nodig te weten wat er in je omgaat! En ook: kan je nieuwsgierig zijn naar de ander, heb je daar innerlijke ruimte voor?
Ken jezelf! Vraag je als moeder af: wat doet deze Corona-situatie met mij? Ben ik gespannen, gestrest, bezorgd? Welke fundamentele behoeften van mij doen er op dit moment toe? Dat kan zijn: duidelijkheid en ook materiële zekerheid, wellicht ook ruimte en persoonlijke vrijheid. Wellicht wil je empathie en erkenning voor je zorgen, ook van je dochter. Dus stap 1 is: weet wat voor jou nu belangrijk is en realiseer je wat dit met je doet. Communiceer daarover!
Wat kan je doen? Je kan je dochter vertellen wat er in je omgaat, hoe jong ze ook is, zodat zij weet wat er speelt en er rekening mee kan houden, of zelfs bij kan dragen aan wat jij nodig hebt. Kinderen doen dit heel graag!
Stel dat het jou om duidelijkheid gaat op dit moment en je dus graag informatie krijgt. Als je met je dochter dan nieuws gaat kijken, geef dit dan aan. Zeg zoiets als: ‘Ik ben erg bezorgd, onder andere over mijn werk en inkomen. Ik wil dus heel graag weten hoe het nu is met het corono-virus en de maatregelen. Het nieuws is nu even heel belangrijk voor me, meer dan anders. Als je iets wil zeggen, doe het dan na het nieuws. Kunnen we dat afspreken?’
Stel dat je dochter dat niet goed kan invoelen, bijvoorbeeld nog te jong is hiervoor, en zegt: ‘Waarom? Ik mag toch wel iets zeggen?’
Besef dan dat ze niet aan jouw wens kan voldoen en ga over op meer manieren om jouw behoefte aan duidelijkheid en informatie te vervullen. Heb je zo’n digitaal kastje bij de tv dat je stil kan zetten? Gebruik dat dan, of vraag je dochter dat te gebruiken als ze iets wil zeggen.
Stel dat dit niet goed gaat, omdat je dochter het kastje vergeet stil te zetten en er toch doorheen praat. Weet dat er nòg meer manieren zijn om aan nieuws te komen. Je kan zelf het programma terugspoelen. Je kan op de computer het nieuws digitaal terugzien. Je kan op het internet op een rustig moment het nieuws zoeken en lezen.
Kortom: als jij weet dat je jouw behoefte aan duidelijkheid (nieuws) ook op andere manieren kunt vervullen, hangt het niet van dit moment af. Dat zal een kribbige reactie zeker voorkomen. Er zijn altijd meer wegen naar Rome!
Maar wellicht komt je kribbige reactie voort uit iets anders. Namelijk jouw opgebouwde emotionele stress in de hele situatie. Zeg dan iets als: ‘Ik reageerde verwijtend en had dit graag anders gedaan. Het heeft niets met jou te maken. Ik ben bezorgd over hoe dit verder gaat. Ik zou graag duidelijkheid hebben, maar die is er niet. Ik zal proberen iets aan mijn gespannenheid te doen. Ik ga een stukje wandelen en tot rust komen.’
Of wellicht is het nog iets anders: namelijk dat je je al een tijdje irriteert aan het feit dat je dochter weinig rekening lijkt te houden met anderen. Je zou graag willen dat ze respect heeft voor andermans grenzen. Je zou ook willen dat ze jou als mens ziet in wat jij nodig hebt en haar gedrag daar meer op afstemt. Realiseer je dat dit jouw wens is, die is helemaal oké en parkeer dit even. Jouw behoefte loopt niet weg. Stel de vervulling ervan even uit en ga eerst over de brug.
Vraag je af: wat maakt dat zij zo doet? Wellicht is ze nog wat jong en jonge mensen zijn nu eenmaal wat egocentrisch, hun limbisch brein zorgt ervoor dat ze de aandacht proberen te krijgen die ze nodig hebben, de prefrontale cortex is nog niet volgroeid.
Wellicht was ze tijdens het nieuws enthousiast over wat ze had gevonden op haar telefoon en wilde ze graag haar kennis met jou delen. Uitstellen is lastig als je enthousiast bent.
Wellicht wilde ze graag bijdragen aan jouw kennis. Jullie wisten het immers allebei niet. Misschien probeerde ze alleen maar te helpen. Misschien wilde ze het meteen zeggen, omdat ze bang was het antwoord anders te vergeten…
Als je weet dat haar intentie positief was: leren, groeien, delen, bijdragen… Dan lukt het je niet eens meer om boos te worden! Vraag haar wat maakte dat ze door het nieuws heen praatte. Bijvoorbeeld: ‘Was je enthousiast dat je het antwoord gevonden had en wilde je dit meteen vertellen?’ Ze zal je dan haarfijn zeggen wat het was. Misschien zegt ze: ‘Jij wilde toch weten wat het was?’ Dus ze wilde bijdragen. Hoe lief.
Waardeer haar intentie, de manier waarop kwam echter niet overeen met wat jij nodig had, dus dit had anders gekund als ze jouw behoefte zou kennen.
Dus vertel dat en haal jezelf van de parkeerplaats: ‘Wat fijn dat je me dit meteen wilde vertellen. Voor mij is het wel nu heel belangrijk het nieuws te volgen, meer dan ooit. Dus lief dat je me dit meteen wilde vertellen, maar kan je de volgende keer wachten tot het nieuws voorbij is? Dan kan ik namelijk alles horen: het nieuws en jou ook!
In zo’n ogenschijnlijk klein moment zit alles wat Verbindende Communicatie de moeite waard maakt!
18 maart 2020
Zorgprofessional in (zelf-)verbinding
